به گزارش مشرق، رنامه هفت در سری جدید برنامه های خود از این هفته در سه بخش برگزار
شد. در بخش نخست گفتگویی با مهدی فخیم زاده کارگردان سینما پیرامون سینمای
تاریخی و دینی انجام داد. در بخش بعدی گفتگویی با مهدی پاکدل بازیگر نقس
عبدالمطلب در فیلم محمد رسول الله (ص) انجام داد. در بخش دیگر برنامه
اخباری پیرامون سینمای داخلی ایران و آمار فروش فیلم ها به مخاطبان برنامه
اعلام شد. سپس گفتگویی با کارگردان های فیلم انیمیشن شاهزاده روم و
کارگردان و عوامل فیلم سینمایی آبجی صورت گرفت. در بخش دیگر برنامه گپ و
گفتی باسید ناصر هاشم زاده نویسنده و فیلمنامه نویس انجام گرفت. در انتها
هم نقد و بررسی از برنامه هفت با حضور مسعود فراستی صورت گرفت.
بهروز افخمی مجری برنامه تلویزیونی هفت در ابتدای این برنامه در سخنانی
گفت: موضوع برنامه امشب ما بررسی فیلم های تاریخی و مذهبی است. ما در این
برنامه قصد داریم به غیر از بررسی مسائل کلی سینمای ایران به این موضوع هم
بپردازیم که آیا فیلم های تاریخی و مذهبی اساسا و ماهیتا مسئله ساز هستند؟
زیرا وقتی تاریخ فیلم های تاریخی و مذهبی را بررسی می کنیم از زمان ساخت
فیلم تعصب دیوید بارگریفیلد ساخته شده تا زمانی که نسخه اول 10 فرمان سیاه و
سفید و صامت و نسخه اول شاه شاهان درباره زندگی حضرت مسیح (ع) ساخته شده
تاریخ فیلم های تاریخی و مذهبی با ایجاد حساسیت و جنجال همراه بوده است.
* دراماتیزه کردن داستان های تاریخی مذهبی، دشوار است
مهدی فخیم زاده در پاسخ به سوال بهروز افخمی در مورد این که آیا فیلم
مذهبی جدید خواهی ساخت یا نه؟ گفت: ؟خیر بهروز جان زیرا من چندین سال است
که دیگر مرتکب این کار نمی شوم. یک بار آقای اسلامی مهر در سیما فیلم خیلی
اصرار داشت تا قصه ای در حواشی داستان کربلا بسازم. البته به هیچ وجه من
زیر بار این کار نرفتم. حقیقت این است که کارهای تاریخی مشکلات عدیده ای
دارند. این مشکلات هم از یک جهت نیست بلکه از جهات مختلف است.
وی افزود: اولین مشکلی که در ساخت فیلم های تاریخی مذهبی با آن روبرو
هستیم مسئله ای است که با فیلمنامه های تاریخی مذهبی داریم. زیرا می دانید
فیلمنامه یا بر اساس آزمون و خطا، یا بر اساس حادثه و یا بر اساس شخصیتی آن
را می نویسیم. به طور مثال نگارش فیلمنامه را با محوریت شخصیتی آغاز می
کنیم و سپس حوادثی بر آن می گذرد و به جلو می رویم و هرجا که لازم باشد
تغییراتی را بر آن اعمال می کنیم. در نهایت با آزمون و خطا فیلمنامه را به
پایان می رسانیم.
این کارگردان ادامه داد: در مورد کارهای تاریخی ما با یک سری از حوادث
ثابت و شخصت های ثابت طرف هستیم که نمی شود به آنها دست زد. زیر این شخصیت
ها هستند و باید باشند و این حوادث هم هست و باید باشد. حالا شکل دراماتیک
بخشیدن به این شخصیت های ثابت اولین معضل را برای فیلم ساز ایجاد می کند که
باید در فیلم حوادث و شخصیت ها را نگهداشته و با داستان آنها را پیش ببرد.
فخیم زاده خاطرنشان کرد: معضل دوم در ساخت فیلم های تاریخی و مذهبی مقوله
تاریخ است. تاریخ قسم نخورده است که دراماتیک باشد. بسیاری از وقایع و
حوادث تاریخی هستند که جذابیت داستانی ندارند. وقایع ممکن است بسیار عظیم و
مقدس باشد ولی وجه دراماتیک و نمایشی نداشته باشد. معضل سوم این است که
ممکن مسائل تاریخی با شریعت و اعتقادات مردم چندان مطابقت نداشته باشد.
همچنین ممکن است که ضرورتی برای بازگفتن آن وجود نداشته باشد.
وی اضافه کرد: معضل بعدی که در ساختن فیلم های تاریخی و مذهبی با آنها
روبرو هستیم مسئله روایت های متعدد است. زیرا گاهی درمورد یک مقوله تاریخی
روایت های مختلفی شده است که فیلم ساز باید متناسب ترین و مناسب ترین روایت
را از بین این روایت ها انتخاب کند. مسئله بعدی این است که چه شخصیت ها را
به داستان اضافه کنیم که آنها در فیلم و یا سریال ما در بیان حقیقت ما را
یاری کنند.
این کارگردان یادآور شد: ورود من برای ساخت کارهای تاریخی و مذهبی اینگونه
نبوده که از پیش برای آن دورخیزی کرده باشم. در مورد "تنهاترین سردار" که
در سیما فیلم ساخته شد اصلا کس دیگری ابتدا ساخت آن را آغاز کرده بود. اما
کار دچار معضلی شد و آقای حیدریان من را مامور به ادامه ساخت آن کار کرد.
البته تفکر من هم این بود که این کار قرار است یک کار مناسبتی شود. قبل از
اینکه این کار بر روی آنتن بیاید به من گفتند که "ولایت عشق" را کار کنم.
فخیم زاده تصریح کرد: با آقای حیدریان صحبت کردم و به او گفتم خطر این
موضوعی که بیاییم فیلمی و یا سریالی بسازیم که به اعتقاد مردم کمک کنیم اما
در جهت عکس عمل کند وجود دارد. به عبارتی بهتر به این ایمان خالص مردم نه
تنها کمکی نکنیم بلکه به آن لطمه هایی را هم وارد کنیم. در حقیقت در طول
ساخت سریال "ولایت عشق" به نظرم امام رضا (ع) کمک کرد تا این کار ساخته
شود.
وی افزود: به طور کلی اگر کارگردانی فیلمی با موضوعاتی دیگر بسازد اگر هم
بد از آب دربیاید نهایتا با چند نقد کار آن به پایان می رسد. اما اگر فیلمی
با موضوع تاریخی و مذهبی ساخته شود و بد هم از آب دربیاید آن وقت است که
خیلی مسائل برای کارگردان آن پیش می آید و موقعیت برای او بسیار سخت می
شود.
این کارگردان ادامه داد: نیتی که مردم برای رفتن به سینما می کنند برای
عبادت کردن نیست. بلکه نیت برای رفتن به سینما دیدن فیلم و سرگرم شدن است.
مثلا اتفاقی که برای احمدرضا درویش رخ داده است. دسته ای از علما و مراجع
معتقد هستند که می شود معصومین را نشان داد به شرطی که توهینی صورت نگرفته
باشد. من هخ برای اولین بار امام رضا (ع) را نشان دادیم. البته صدای او را
پخش کردیم و صورت ایشان را نیز با نور پوشاندیم.
* روبرو شدن مستقیم با مفاهیم قدسی، در حد سینما و تلویزیون نیست
فخیم زاده خاطرنشان کرد: البته تا شبی که سریال "ولایت عشق" نمایش داده شد
من دلهره داشتم که چه خواهد شد تا سرانجام آیت الله مکارم شیرازی نامه
نوشتند و تشکر کردند و گفتند که این کار خیلی خوب است. برای همین است که من
به شخصه فکر می کنم که ضرورتی برای حضور در این قبیل کارها نمی بینم. در
حقیقت باید عرض کنم که مستقیم روبرو شدن با مفاهیم قدسی در حد سینما و
تلویزیون و البته در حد دوربین نیست.
وی اضافه کرد: همه جا این خطر در کمین است که نه تنها کمکی نکنیم که پا بر
روی اعتقادات مردم گذاشته و رو در روی آنها قرار گرفته و در مقابل آنها
بیاستیم. در حقیقت برای ماها که تجربه ای در ساخت فیلم داریم هیچگاه نمی
توانیم بیان کنیم که فیلم خوبی خواهیم ساخت و این قبیل افکار برای افکار بی
تجربه است که از قبل پیش خود فکر می کنند که کار خوبی خواهند ساخت.
بهروز افخمی هم در تکمیل سخنان فخیم زاده گفت: من فکر می کنم که احمدرضا
درویش و مجید مجیدی هم این فکر را نمی کنند. زیرا چند سال از عمر خود را
گذاشته اند و با یک فضا و عکس العمل هایی برخورد کرده اند که فکر می کنم
اصلا به طور کل دلسرد کننده و آزار دهنده است. من فکر می کنم درمورد فیلم
هایی که برخورد غیر مستقیمی با معصومین دارد خطر کمتری کارگردانان آنها را
تهدید می کند.
* "محمد رسول الله(ص)"، تبلیغات علیه اسلام در کانادا را خنثی کرد
مهدی پاکدل، دیگر مهمان برنامه هفت بود. بازیگر نقش ابوطالب در فیلم محمد
رسول الله(ص)، در گپ و گفت با حمید گودرزی در بخش دیگری از برنامه هفت گفت:
درمورد نحوه حضورم در فیلم محمد رسول الله (ص) باید عرض کنم که در زمان
جذب بازیگران برای ساخت این فیلم در جریان بودم که از بازیگرانی با رنج سنی
من در حال گرفتن تست گریم هستند. با خودم گفتم یعنی من به درد بازی حتی در
یک پلان این فیلم نمی خورم و هیچ کسی با من برای حضور در این کار تماس نمی
گیرد؟
وی افزود: شب ها گاهی با خود فکر می کردم که من خیلی دوست دارم که یک کار
خوب و مهم در کارنامه کاری خود داشته باشم. سپس برای یک فیلم کوتاه با من
تماس گرفتند و سر آن رفتم. همان روز از محسن قرائی دستیار مجید مجیدی یک
پیام کوتاهی برای من آمد که یک زنگی به او بزنم. با او تماس گرفتم که به من
گفت برای تست گریم فیلم محمد رسول الله (ص) به دفتر او بروم.
پاکدل ادامه داد: کار تست گریم توسط گریمورهای ایتالیایی در حدود 1 ساعت
تا 1 ساعت و نیم به طول انجامید. بعد از تست گریم لباس هم پوشیدم و آقای
مجیدی به همراه رضا میرکریمی سراغ من آمدند و تا من را دیدند آقای مجیدی به
آقای میرکریمی گفت این خودش است. آنها گفتند این هم از نقش ابوطالب ما و
این موضوع هم حل است. فیلمنامه را صفحه به صفحه با علاقه و دقت خواندم. سپس
کلاس های آموزشی سوارکاری و تراندازی برگزار شد و بعد از 7 الی 8 ماه هم
فیلم برداری کار آغاز شد.
این بازیگر خاطرنشان کرد: برای هر بازیگری بسیار مهم است که در کارنامه
کاری خود کارهای بزرگ و قابل استنادی وجود داشته باشد. در حقیقت وقتی بعد
از سال ها به کارنامه کاری خود نگاه کند با افتخار از کارهایی که در آنها
حضور داشته یاد کند. اما این نقش از آن دسته نقش هایی است که حتی بعد از
مرگ من هم در مورد آن بنویسند.
وی اضافه کرد: استقبال از فیلم محمد رسول الله (ص) در مونترال کانادا به
اندازه ای خوب و غیر قابل پیش بینی بود که به جای 1 نوبت اکران 5 مرتبه
اکران شد. البته این فیلم در اکران افتتاحیه جشنواره فیلم مونترال به نمایش
درآمد. در میسان بینندگان فیلم ایرانی هایی بودند که با 12 پرواز از جنوب
آمریکا به این جشنواره آمده بودند. همچنین خارجی هایی هم بودند که از نقاط
مختلف کانادا و با پروازهای طولانی خود را برای دیدن فیلم به جشنواره می
رساندند. بازخورد فیلم هم بسیار جالب بود و افرادی که فیلم را می دیدند
ساعت ها با آقای مجیدی و عوامل فیلم به گفتگو می نشستند.
پاکدل یادآور شد: یک تبلیغات منفی برضد اسلام در خارج از مرزهای کشور در
جریان است که همه اسلام را همانند داعش می دانند. آنها اینگونه می اندیشند
که مسلمانان یک تاریخ تولد و یک تاریخ انفجار دارند. حالا همانها در آنجا و
در زمان دیدن فیلم محمد رسول الله (ص) می دیدند که پیامبر ما این است این
فیلم هم یک شعر و یک داستان لطیف شاعرانه است. آنجا بود که شاهد بودیم که
برخوردهای آنها به کلی عوض می شد.
این بازیگر تصریح کرد: هزینه ای که برای بازی در این فیلم گرفتم یک سوم
هزینه ای بود که برای بازی در یک سریال تلویزیونی به من پرداخت می شد. در
مورد دستمزد عوامل خارجی هم باید عرض کنم که آنها هم همان دستمزد معمول خود
را که در سایر کارهای خود می گیرند دریافت کردند. هزینه کلی ساخت این فیلم
هم چیزی بین 110 الی 115 میلیارد تومان بود.
وی در پایان گفت: اگر بخواهم خاطره ای را در مان فیلمبرداری بیان کنم باید
بگویم که در همان روز اول فیلمبرداری از روی اسب به پایان افتادم و 2 تا
از دنده های من شکست و دکتر بعد از معاینه خواست که اعلام کند من آسیب دیدم
که من مانع از این کار شدم و به او گفتم که من 7 ماه برای بازی در این نقش
تمرین کردم و نمی خواهم که حضور در این فیلم را از دست بدهم.
* شاهزاده روم، به معنای واقعی کلمه توسط بخش خصوصی ساخته شد
در بخش دیگر برنامه هفت گفتگویی با هادی محمدیان کارگردان فیلم سینمایی
انیمیشن "شاهزاده روم" صورت گرفت. او در این گپ و گفت در سخنانی عنوان کرد:
نزدیک به 10 سال در حوزه انیمیشن در موسسه "هنر پویا" فعالیت می کنم.
منتهی قبل از کار انیمیشن "شاهزده روم" و در سال 1387 اولین انیمیشن خودم
را در 245 دقیقه و در 16 قسمت 15 دقیقه ای کار کردم. تیمی که در موسسه هنر
پویا مستقر می باشد 35 نفر است.
وی افزود: در این مدت فعالیت افرادی بودند که برای ادامه فعالیت به خارج
از کشور سفر کرده اند. زیرا در زمان کار پیشنهادهایی بود که به بچه ها داده
می شد. همچنین از تیم های دیگر انیمیشن هم افراد زیادی بودند که به
کشورهای اروپایی و آمریکایی رفتند و در حال حاضر هم مشغول کار هستند. البته
موضوه ناامید کننده این است که آنهایی که می توانند می روند و آنهایی هم
که می مانند جذب کارهای تیزر و تبلیغات می شوند و یا کلا تغییر شغل می
دهند.
این کارگردان ادامه داد: در گذشته دسترسی به متون علمی کشورهای پیشرفته
بسیار سخت بود ولی در حال حاضر با ایجاد فضای مجازی به دست آوردن دانش
انیمیشن با هزینه کمی امکان پذیر است. حتی وقتی بچه های ما به شرکت های
خارجی می روند از نیروهای آنها بسیار جلوتر هستند. این امر نشان دهنده این
است که گروههای بسیار خوبی در حوزه انیمشن در کشور است که اگر به آنها این
فرصت و امکان داده شود می توانند بسیار خوب فعالیت کنند.
محمدیان خاطرنشان کرد: انیمیشن "شاهزاده روم" نخستین کار بلند سینمایی ما
است که در موسسه هنر پویا انجام گرفته است. این کار در زمان 76 دقیقه و به
صورت 3 بعدی ساخته شده است. این کار به معنای واقعی کلمه توسط بخش خصوصی
ساخته شده است و در مدت زمان 1 سال و نیمی که زمان صرف آن شده بودجه ای در
حدود 2 میلیارد تومان هزینه ساخت آن شده است.
وی اضافه کرد: ساخت این انیمیشن از نگارش فیلمنامه تا پایان مراحل تولید
چیزی در حدود 15 ماه به طول انجامید و آغاز اکران سراسری آن از تاریخ 13
ابان ماه در کل کشور خواهد بود. همچنین این کار تا به امروز در 4 کشور
اکران شده و مهمترین اکران آن در کشور لبنان بوده که در این کشور ششمین
فیلم پرفروش شد. االبته امیدوار هستم که در ایران هم به همین اندازه از این
انیمیشن استقبال شود.
مرجان اشرفی زاده کارگردان فیلم سینمایی "آبجی" دیگر کارگردانی بود که در
برنامه هفت حضور پیدا کرد و در سخنانی گفت: از سال 78 که من وارد دانشکده
سینما تئاتر شدم قدم به قدم مسیرهایی را طی کردم که به ساخت فیلم بلند
سینمایی می خواستم برسم. من تا امروز فیلم های کوتاه داستانی، مستند بلند و
ویدئویی بلند ساختم و دوست داشتم تا همه گونه ها را تجربه کنم و طبیعتا هم
همه نگاهم به سینمای اکران بوده است.
وی افزود: امیدوار هستم که تا یک ماه آینده کار فیلمبرداری این فیلم به
پایان برسد. ناهید طباطبایی و ابراهیم اصغری به همراه من کار نگارش
فیلمنامه را انجام داده ایم.
معصومه قاسمی پور بازیگر فیلم "آبجی" نیز در این برنامه در سخنان کوتاهی
گفت: سابقه همکاری من با خانم اشرفی زاده یک سابقه همکاری طولانی در فیلم
کوتاه و تله فیلم بوده است. بر این اساس هم با یک اطمینان قلبی در کارها من
خود را به او می سپارم. خوشبختانه او هم به من خیلی اعتماد کردند و نقش
بسیار سختی را بر عهده من قرار دادند.
محمد رسولی مدیر فیلمبرداری فیلم "آبجی" نیز در سخنانی کوتاه گفت: از قبل
با خانم اشرفی زاده تجربه همکاری در مستند و فیلم کوتاه و بلند تلویزیونی
داشتم. این کمک می کند تا آنچیزی که در ذهن ایشان است و قرار است تا من به
عینیت تبدیل کنم راحتتر انجام شود. همچنین ان درگیری هایی که معمولا بین
فیلمبردار و کارگردان است که حداقل ممکن کاهش پیدا کرده باشد.
* جیرانی به گردن تلویزیون حق دارد
سید ناصر هاشم زاده نویسنده و فیلمنامه نویس نیز در بخش دیگر برنامه در
سخنانی با بهروز افخمی گفت: همه چی از زندگی آغاز می شود. بر این اساس اگر
بودن و زندگی را تجربه کنیم برای حضور در آن اعلام آمادگی کرده ایم و
همینطور مفاهیم ان را نیز به شکل درستی درک خواهیم کرد. رشته تحصیلی من
ریاضی بود اما به ادبیات علاقه خاصی داشتم. نکته مهم دیگر اینکه شاعرانی
همچون سنایی، عطار، مولانا و حافظ در سیر فکری ما در آن زمان بیشتر موثر
بودند.
وی افزود: از سنین 15 سالگی در ترکمن صحرای و پیش بزرگان آنجا ادبیات را
فرا گرفتم. از آنها استفاده ای فراوانی بردم زیرا آنها علاقه خاصی به
ادبیات عرب داشتند. در سن 17 سالگی به دنبال دغدغه مذهبی و دینی که داشتم
به شهر قم رفتم. حس می کنم بهترین سال های زندگی من برای آموختن در انجا
سپری شد. سپس در سال 1356 به دنبال قبولی در دانشگاه به تهران آمدم.
این نویسنده و فیلمنامه نویس ادامه داد: من در آن زمان شروع به نگارش یک
سری از افکار خود به صورت فیلمنامه کردم. حتی نگارش شاهنامه را انجام دادم.
البته در آن زمان بیشتر نمایشنامه نویسی در دستان نیروهای چپ بود. در ان
زمان بیشتر تفکرات در سینما و تئاتر بر اساس درونیان ذهنی "برشت" بود. از
طرف دیگر "برگمن" را یک کارگردان بزرگ می دانم. او طلبه مسیحی بود.
هاشم زاده خاطرنشان کرد: برگمن در کلیسا بزرگ شده است. فیلم او پرسش از
کلیسا است. او در فیلم سازی خود در کلیسا ایجاد شک کرد. بر همین اساس هم
این شک، تردید و دلهره او برای سینمای ایران برای من جالب بود.
مسعود فراستی منتقد سینما در بخش انتهایی برنامه در سخنانی گفت: اولین
برنامه هفت به همت فریدون جیرانی شکل گرفت. با او صحبت کردیم که بیاید و در
این برنامه صحبت کند. اما بعدا در این برنامه حاضر نشد. اما جیرانی به
گردن تلویزیون که نقد و نقد فیلم مطرح شود حق دارد. او در این سالها خیلی
کوشش کرده و جای تقدیر و تشکر از او وجود دارد.
وی افزود: او در تلویزیون پای برنامه نقد ایستاد. چندبار به او گفتند که
فراستی نباشد اما او در برابر آنها ایستاد. بهروز افخمی این توهم را دارد
که می خواهد سینمای ایران را از این ورشکستگی نجات بدهد اما من این توهم را
ندارم. او نقد را در برنامه نجات بخش خود گذاشته است.
این منتقد سینما ادامه داد: گفتم نقد تخریب می کند و واقعا به این موضوع
هم معتقد هستم اما تخریب آن سازنده است. کار نقد کندن علف های هرز است تا
زمین بتواند نفس بکشد تا گیاهان درست و حسابی در بیاید. بر همین اساس هم
اعتقاد دارم که نگاه تخریب هم همین است. اگر نقد نباشد لذت دیدن هم معنا
ندارد. همچنین گاهی نقد جایگزین لذت دیدن فیلم، گاهی ادامه دیدن فیلم و
برخی اوقات هم جایگزین بد آمدن ما از برخی از فیلم ها است.
فراستی خاطرنشان کرد: به نظر من شروع نقد از دوست داشتن می آید. زیرا شما
اگر کسی یا چیزی را دوست نداشته باشید انگیزه نقد هم پیدا نمی کنید. در
حقیقت گام اول نقد همین دوست داشتن است. زیرا ما می خواهیم بهتر شود. نقد
کردن به دنبال این بهتر شدن است.
